Beton bariyerler yerinde dökme veya prefabrik olarak yapılabilirler. Kısmen veya tamamen çelik donatılı olarak tasarlanırlar. Yerinde dökümde kayar kalıp finişer gibi modern yöntemler kullanılmakla beraber son yıllarda yüzey
pürüzlülüğünü azaltmak amacıyla prefabrikasyon daha
yaygın hale gelmiştir. Prefabrik bariyerler yol zemininde
istenen yerlere geçici veya kalıcı olarak yerleştirilirler. Gerekirse dubellerle zemine tesbit edilirler veya biribirlerine bağlı olarak bariyer zincirleri oluştururlar. En çok kullanılan tiplerde trafiğe dönük yüzey çarpmalara karşı etkili olmak üzere özel olarak şekillendirilmiştir. Orta refüjde
kullanılan “simetrik bariyer” lerde her iki yüzey, banketlerde kullanılan “asimetrik” bariyerlerde trafiğe dönük yüzey
şekillendirilmiştir.
Yollarda beton bariyerlerin sistematik olarak kullanımı ve
yüzeyi şekillendirilmiş bariyerlerin geliştirilmesi 1950’li
yıllardan itibaren A.B.D.’de başlamış ve ülkemiz dahil, diğer ülkelerdeki uygulamaları etkilemiştir. Uygulanmış
olan ve halen uygulanmakta olan beton bariyer tipleri
genel olarak şunlardır
• GM, New Jersey, F Tipleri ve benzerleri
• Tek eğimli tipler
• Düz duvar- boşluklu veya boşluksuz
Kronolojik sırayı da dikkate alarak önce A.B.D. ve
Avrupa’daki beton bariyer tiplerine ve kullanımlarına kısaca değinilecek daha sonra ülkemizdeki durum ele alınacaktır.
Beton Bariyerlerin A.B.D.’de Kullanımı
A.B.D. kaynaklarına göre beton bariyerlerin kullanımına
1950’li yıllarda başlandı. Kaliforniya eyaletinde dağlık bölgelerden geçen US-99 karayolunun çok sık kaza olan kesimlerinde çift yönlü trafiği ayırmak için kullanılan beton
bariyerler kazaların azalmasına yardımcı olmuşlar ve çelik bariyerlere oranla konuya ekonomik bir çözüm getirmişlerdir
GM Tipi Bariyer
General Motors şirketinin tesislerinde 1950’ lerde geliştirilmiştir. Alttaki eğimli yüzeye küçük açı (100
den küçük)
ile çarpmalarda araç hasarını azaltmak için tasarlanmıştır.
Eğimin değiştiği yükseklik 380 mm dir
New Jersey (Jersey) Tipi Bariyer
New Jersey eyaletinde beton bariyerlerin kullanımı 1955
yılında başladı. GM geometrisinden esinlenerek üretilen
bu bariyerin kullanımdaki performansı üzerinde yapılan
gözlemler sonucu Stevens Teknoloji Enstitüsü’nde “Jersey
bariyeri” geliştirildi. Yeni tasarımda GM geometrisine göre
eğimin değiştiği yükseklik 330 mm ye indirilmiş, alttaki
eğimli yüzeyin yüksekliği 75 mm azaltılmış ve yerden dik
yükseklik 25 mm arttırılmıştır. Ayrıca üst eğimli yüzey biraz daha dik hale getirilmiştir
